Εκατόν έντεκα χρόνια συμπληρώθηκαν από το θάνατο του μεγάλου Έλληνα εικαστικού, εκφραστή της σχολής του Μονάχου, Νικόλαου Γύζη και το Ίδρυμα Βασίλη & Μαρίνας Θεοχαράκη παρουσίασε έκθεση – αφιέρωμα στο ζωγράφο, την οποία εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας…
Στο κατάμεστο νεοκλασσικό κτίριο του Ιδρύματος, άνθρωποι της Τέχνης, πολιτικοί και επιχειρηματίες προσήλθαν για να θαυμάσουν τα έργα ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Σχολής του Μονάχου.
«Όλοι οι διοργανωτές κατάφεραν με αφοσίωση και συνέπεια να ολοκληρώσουν το δύσκολο αυτό πολιτιστικό εγχείρημα. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συλλέξουν τόσα πολλά έργα μεγάλης αξίας που είναι διασκορπισμένα σε ολόκληρη την Ελλάδα» ανέφερε κατά την ομιλία του ο οικοδεσπότης Βασίλης Θεοχαράκης.
Σημαντικές ελαιογραφίες και σπάνια σχέδια, γλυπτά, αφίσες, διπλώματα και ένθετα εφημερίδων του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου του 19ου αιώνα, πορτρέτα και σκηνές από την οικογένεια του, θρησκευτικά, ηθογραφικά και αλληγορικά θέματα, τοπία και νεκρές φύσεις, ακολουθούν την εξέλιξη της ζωγραφικής του Γύζη.
Ο Νικόλαος Γύζης γεννήθηκε το 1842 στην Τήνο. Μετά τις βασικές σπουδές του στο «Σχολείο των Τεχνών» της Αθήνας πήρε υποτροφία για την Ακαδημία του Μονάχου. Προσέγγισε σπουδαίους δασκάλους, γνώρισε μεγάλους καλλιτέχνες, έχοντας την αμέριστη υποστήριξη του συμπατριώτη και στενού του φίλου, Νικηφόρου Λύτρα. Τη δεκαετία 1875-1885, ο Γύζης στο Μόναχο, θυμάται νοσταλγικά με τη ζωγραφική του, σκηνές της καθημερινής ζωής από την Ελλάδα.
Το 1882 έγινε βοηθός καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου και το 1888 τακτικός καθηγητής. Καταξιώθηκε ως κυρίαρχη μορφή της “Σχολής του Μονάχου” και κατέκτησε σημαντική θέση στη γερμανική ιστορία της τέχνης του 19ου αιώνα.
Το όνειρό του να επιστρέψει στην πατρίδα του δεν πραγματοποιήθηκε. Μετά το θάνατό του το 1901, οργανώθηκε αναδρομική έκθεση των έργων του κατά τη διάρκεια της 8ης Καλλιτεχνικής Έκθεσης στο Glaspalast του Μονάχου. Η οικογένειά του παρέμεινε στο Μόναχο και μόνο ο γιος του, ο γλύπτης Τηλέμαχος Γύζης, εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα.
Τα έργα του Νικόλαου Γύζη που εκτίθενται στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, προέρχονται από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης, της Πινακοθήκης Αβέρωφ, των συλλογών της Τράπεζας της Ελλάδος, της Εθνικής Τράπεζας, της Alpha Bank, ιδιωτικών συλλογών του κυρίου Πρόδρομου Εμφιετζόγλου, της Μαριάννας Λάτση, από τη δωρεά της οικογένειας Γύζη στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης και άλλες ιδιωτικές συλλογές
