Εργα των Αντρέ Μπρετόν, Χουάν Μιρό, Ρενέ Μαγκρίτ, Σαλβαντόρ Νταλί, Ανδρέα Εμπειρίκου, Οδυσσέα Ελύτη, Νίκου Εγγονόπουλου και πολλών ακόμα καλλιτεχνών παρουσιάζονται στο Ίδρυμα Β. & Ε. Γουλανδρή στην Ανδρο …
Το 1917 ο Απολινέρ χαρακτήρισε το θεατρικό του δράμα «Τα στήθη του Τειρεσία» και το μπαλέτο «Parade» του Ντιαγκίλεφ ως «υπερρεαλιστικά» έργα. Από τότε ο όρος υπερρεαλισμός, που επινοήθηκε συμπτωματικά, ή σουρεαλισμός, όπως ονομάστηκε το καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό κίνημα που γεννήθηκε μετά το σουρεαλιστικό μανιφέστο του 1924, έμελλε να παίξει επαναστατικό ρόλο στην τέχνη και την ποίηση του 20ού αιώνα.
Η «αυτόματη» γραφή, δηλαδή η «υπαγόρευση της σκέψης δίχως τον έλεγχο του λογικού», η ποίηση του «μαγικού» και ο κόσμος των ονείρων και του φροϊδικού υποσυνείδητου ήταν τα πεδία εξερεύνησης των καλλιτεχνών και των δημιουργών εκείνων που μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου προσπάθησαν να διαμορφώσουν μια αισθητική του παραλόγου.
Το γεγονός ότι κάτω από το πρόγραμμα του σουρεαλισμού κρυβόταν η ανάγκη για εξέγερση, εναντίον θεσμών και φιλοσοφιών, διαμορφώθηκε ένα από τα ανατρεπτικότερα καλλιτεχνικά κινήματα του περασμένου αιώνα.
Μια προσέγγιση αυτού του πρωτοποριακού ρεύματος θα επιχειρήσει το φετινό αφιέρωμα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή στην Ανδρο, από 1ης Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου. Ο τίτλος του, «Προσεγγίζοντας το σουρεαλισμό», δηλώνει το τεράστιο ιδεολογικό εύρος του κινήματος αλλά και την ανομοιογένεια του εικονογραφικού πλούτου του, κάτι που είναι αδύνατον να παρουσιαστεί στο πλαίσιο μιας τέτοιας έκθεσης.
Θα δούμε έργα καλλιτεχνών, είκοσι ιστορικών ονομάτων του κινήματος, με διαφορετικό στυλ αλλά με κοινό στοιχείο την αναζήτηση νέου υλικού και τη ριζική εγκατάλειψη των παραδοσιακών θεμάτων: Αντρέ Μπρετόν, Λουί Αραγκόν, Πολ Ελιάρ, Φιλίπ Σουπό, Μπένγιαμιν Περέ, Μαξ Ερνστ, Χουάν Μιρό, Αντρέ Μασόν, Ρενέ Μαγκρίτ, Μαν Ρέι, Ιβ Τανγκί, καθώς και άλλων που προσαρτήθηκαν στη συνέχεια (Σαλβαντόρ Νταλί, Χανς Βελμέρ, Βίκτορ Μπράουνερ, Βιφρέντο Λαμ, Ντοροθέα Τάνινγκ, Ρομπέρτο Μάτα, Μέρετ Οπενχάιμ).
Ενα δεύτερο μέρος αφιερώνεται στον λογοτεχνικό και εικαστικό ελληνικό υπερρεαλισμό (Ανδρέας Εμπειρίκος, Οδυσσέας Ελύτης, Νάνος Βαλαωρίτης, Νικόλας Κάλας, Νίκος Εγγονόπουλος, Μάριος Πράσινος, Γεράσιμος Στέρης, Mayo).
Εκατό περίπου ζωγραφικά έργα, κολάζ, κατασκευές, χαρακτικά και φωτογραφίες, μαζί με αρχεία εξαιρετικού ενδιαφέροντος, χειρόγραφα, όπως ενός ποιήματος του Εγγονόπουλου, επιστολές, αφίσες από εκθέσεις, εξώφυλλα βιβλίων και φωτογραφικά στιγμιότυπα θα συνθέσουν ένα πανόραμα του σουρεαλισμού που μπορεί να χλευάστηκε, αλλά βάδισε σε αχαρτογράφητους δρόμους και άνοιξε ορίζοντες.
