Η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο με διαδηλώσεις και πορείες, με σκοπό την προβολή των κοινωνικών και οικονομικών επιτευγμάτων της εργατικής τάξης. Η Πρωτομαγιά γιορτάζεται στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες του κόσμου ως απεργία και όχι αργία.
H Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889 κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δευτέρας Διεθνούς στο Παρίσι, σε ανάμνηση του Μακελειού του Σικάγο το 1886, όπου οι εργάτες διεκδίκησαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886 για το οκτάωρο, ωθούμενα από τις επιτυχημένες διεκδικήσεις των καναδών συντρόφων τους.
Την περίοδο εκείνη το πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους για αμέτρητες ώρες, ακόμη και τις Κυριακές. Στην απεργία, με βασικό αίτημα το οκτάωρο, πήραν μέρος περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ. Την Πρωτομαγιά του 1886 έγινε στο Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων.
Η πρώτη συμπλοκή έλαβε χώρα δύο ημέρες αργότερα έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο, όταν απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό. Στην εμπλοκή αυτή, σκοτώθηκαν τέσσερις απεργοί και τραυμάτισε πολλούς, προκαλώντας οργή στην εργατική τάξη της πόλης.
Την επομένη αποφασίστηκε συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας στην Πλατεία Χεϊμάρκετ. Η συγκέντρωση ξεκίνησε ως ειρηνική αλλά δεν άργησε και πάλι να χυθεί αίμα.
Οι αστυνομικές δυνάμεις επενέβησαν προκειμένου να διαλύσουν διά της βίας τη συγκέντρωση και τότε από το πλήθος των διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος τους, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες. Η αστυνομία άνοιξε πυρ, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από άγνωστα πυρά.
Για τη βομβιστική επίθεση, που προκάλεσε τον θάνατο του αστυνομικού, 8 συνδικαλιστές καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό. Μοναδικό επιχείρημα του εισαγγελέα, Τζούλιους Γκρίνελ, εναντίον τους ήταν η ενθάρρυνση του άγνωστου βομβιστή να πραγματοποιήσει την αποτρόπαια πράξη του από τους λόγους που εκφώνησαν.
Η Πρωτομαγιά, μια γιορτή αφιερωμένη στους αγώνες της εργατικής τάξης και στο σοσιαλιστικό κίνημα, αποτελεί μία τεράστιας σημασίας επίσημη γιορτή για χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, η Κούβα και τα πρώην Σοβιετικά κράτη. Οι εορτασμοί περιλαμβάνουν συνήθως μεγαλειώδεις λαϊκές και στρατιωτικές παρελάσεις.
Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη. Έτσι, επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.
Περίπου 2.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο και διαδήλωσαν υπέρ της οκτάωρης εργασίας, της καθιέρωσης της Κυριακής ως αργίας και της κρατικής ασφάλισης για θύματα εργατικών ατυχημάτων. Οι συγκεντρωμένοι ενέκριναν ψήφισμα, το οποίο επέδωσαν στον Πρόεδρο της Βουλής την 1η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους.
Ο Σταύρος Καλλέργης περίμενε με ανυπομονησία τον Πρόεδρο της Βουλής, ο οποίος κωλυσιεργούσε, να εκφωνήσει το ψήφισμα. Η κωλυσιεργία του Προέδρου της Βουλής προκάλεσε την έκρηξη του Καλλέργη, με αποτέλεσμα ο ίδιος να συλληφθεί για διατάραξη της συνεδρίασης. Ο Καλλέργης ξυλοκοπήθηκε και μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα, όπου παρέμεινε για δύο μέρες. Λίγες μέρες αργότερα, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ημερών, τις οποίες εξέτισε στις φυλακές Παλαιού Στρατώνα.
Με τον περιπετειώδη αυτό τρόπο έληξε τυπικά ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα, μέχρι να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια, ως το 1911 που γιορτάστηκε και πάλι η Εργατική Πρωτομαγιά.
